Bukovička banja

Na teritoriji aranđelovačke opštine ima više mineralnih i termomineralnih izvora, koji se najvećim delom nalaze u masivu Bukulje. Uglavnom su to hidrokarbonatno-natrijsko-ugljene kisele vode. Poseban značaj imaju mineralne vode Bukovičke banje koje se svrstavaju u retke hladne i hipoterme (tople) lekovite vode.

Nekada su na prostoru današnjeg parka i izvora kisele vode bile baruštine i neprohodan prostor, gde su tokom XIX veka pastiri napasali stoku. Po priči stanovništva, R. Rajković, banjski lekar je zabeležio da je 1835.  na mestu starog izvora, kasnije nazvanog “Knjaz Miloš”: “Kneginja Ljubica kupanjem ozdravila od neke bolesti” te je odmah posle toga napravljen izvor za pijenje vode.

Godine 1846.  je podignuto “praviteljstveno zdanje od 6 soba” čime je počela izgradnja banje. Godinama iza toga uređivani su izvori, građen smeštaj, kupatila i hoteli.

Godine 1865-1868.  je vreme izgradnje hotela “Staro zdanje” a od 1868. do 1870. godine je građeno Parno kupatilo, koje je dobilo ime po pari koja je zagrevala hladnu mineralnu vodu za potrebe kade i parnog odeljenja.

Bukovička banja se sedamdesetih godina XIX veka uvrstila među najbolja onovremenska banjsko-turistička naselja Srbije. U banjskom prostoru je bila smeštena i privremena zgrada kaznenog zavoda čiji su kažnjenici bili na privremenom radu u parku uređujući ga, kao i neke druge srpske banje (još uvek je slična praksa danas u Soko Banji).

Izgradnjom zgrade “Novo zdanje” (današnja stara opštinska zgrada) 1887. god. Bukovička banja je povećala svoje kapacitete i postala još privlačnija za goste.
Prvi svetski rat je prekinuo, na neko vreme, izgradnju i unapređenje Bukovičke banje a onda je 1930. god. banja dodeljena na upravu štedionici Dunavske banovine koja je odlučila da BB uzdigne na nivo banje evropskog glasa, pa su 1933. i 1934. god. renovirani “Staro zdanje”, “Novo zdanje” i park.

Godine 1935. otvoren je izvor termalne vode, 1938. završena gradnja modernog toplog kupatila sa dogrevanjem mineralnih voda i otvorenog bazena sa mineralnom vodom prirodne temperature. Sa izvora “Đulara” i “Talpara”  uklonjeni su bazeni za kupanje i otvoren je novopodignuti moderni hotel “Šumadija” koji je počeo da se gradi dve godine ranije, 1936.

((*) podaci uzeti iz knjige dr. Mihajla Kostića “Bukovička Banja II”, geografski godišnjak, br. 2, izdalo Srpsko geografsko društvo, Kragujevac 1966.;
Ostali podaci uglavnom preuzeti iz monografije dr. Dragoljuba Milanovića “Opština Aranđelovac”)